Göz doktorluğundan örgüt liderliğine
Seher Alp
4 min read
ABD Lideri Joe Biden, Zevahiri’nin Kabil’de ailesi ile saklandığının tespit edildiğini ve kendisinin onayıyla 31 Temmuz’da İHA ile operasyon düzenlendiğini belirterek “Bu terörist başkan artık yok” dedi.
1998’de Kenya ve Tanzanya’daki ABD büyükelçiliklerine yapılan akınlarda ve ABD’deki 11 Eylül 2001 akınlarında yaklaşık 3 binin üzerinde insanın vefatında merkezi roller üstlendiği sav edilen 71 yaşındaki Mısırlı göz tabibi Zevahiri, 19 Haziran 1951’de Mısır’ın başşehri Kahire’de doğdu.
Saygın ve eğitim düzeyi epeyce yüksek bir aileden gelen Zevahiri’nin dedesi Rabia Zevahiri, El-Ezher’in önde gelen imamlarından biriyken, amcalarından biri ise “Arap Birliğinin Birinci Genel Sekreteri” olarak misyon yaptı.
Kahire Üniversitesinde tıp okuduktan sonra göz hekimi olarak çalışmaya başlayan Zevahiri’nin 1995’te hayatını kaybeden babası Muhammed Zevahiri de birebir üniversitede farmakoloji kısmında profesör olarak vazife yapıyordu.
MISIR İSLAMİ CİHAD ÖRGÜTÜNÜN LİDERLİĞİNİ YAPTI
Siyasal İslami hareketlere ilgisi genç yaşlarda başlayan Zevahiri, 1973’te kurulan Mısır İslami Cihad örgütüne katıldı.
1981’de Kahire’deki bir askeri geçit merasimi sırasında örgütün, İsrail ile barış muahedesi imzalayan Enver Sedat’a suikast düzenlemesinin akabinde Zevahiri de öteki şüphelilerle tutuklandı.
Zevahiri, Sedat suikastına karışmaktan aklandı lakin yasa dışı silah bulundurmak gerekçesiyle 3 yıl mahpus yattı.
Mısır’da mahpus yattığı periyotta çeşitli azaplara maruz kaldığı bilinen Zevahiri, 1985’te özgür bırakılmasının akabinde Suudi Arabistan’a gitti. Bir mühlet sonra ise evvel Pakistan’a akabinde da Sovyet işgalinin devam ettiği Afganistan’a geçerek tabip olarak çalıştı.
“Doktor” lakaplı Zevahiri’nın ismi, 1993’te Mısır İslami Cihad kümesinin liderliğini devraldıktan sonra periyodun Mısır Başbakanı Atıf Sıdkı dahil pek çok bakana yönelik ataklarda sıkça anıldı. Örgütün bu süreçten sonra hükümeti alaşağı etme teşebbüslerinde 1000’i aşkın kişi hayatını kaybetti.
1995’te Pakistan’daki Mısır Büyükelçiliğinin önünde düzenlenen ve 16 kişinin öldüğü akının buyruğu veren Zevahiri’nin, 1997’de Mısır’ın Luksor kentinde 62 turistin vefatına neden olan taarruzlarla münasebetinin olduğu biliniyor.
1999’da Mısır’da askeri mahkemeler, örgütün faaliyetleri nedeniyle Zevahiri’ye mevt cezası verdi.
BİN LADİN’İN SAĞ KOLU OLARAK GÖRÜLDÜ
1990’larda sığınak ve finansman kaynakları aramak için dünyayı dolaştığı düşünülen Zevahiri’nin Bulgaristan, Danimarka ve İsviçre’de yaşadığına ve Avusturya, Yemen, Irak, İran ve Filipinler’e gitmek için geçersiz pasaportlar kullandığına inanılıyor.
Aralık 1996’da Çeçenistan’da vizesi olmadan yakalanan Zevahiri, Rusya’da 6 ay mahpus yattı.
Zevahiri’nin 1997’de El-Kaide başkanı Usame Bin Ladin’in kaldığına inanılan Afganistan’ın Celalabad kentine taşındığı düşünülüyor.
Mısır İslami Cihad örgütü, bu süreçte “Yahudilere ve Haçlılara karşı cihat” için El-Kaide’nin içinde olduğu direniş cephesine katıldı.
1998’de El-Kaide’nin öncülük ettiği ABD’nin Kenya ve Tanzanya’daki büyükelçiliklerine yönelik akınlarda 223 kişi hayatını kaybetti. Bu süreçten sonra Bin Ladin’in sağ kolu olarak öne çıkan Zevahiri’nin, hem büyükelçiliklere hem de ABD’deki 11 Eylül 2001 taarruzlarını planlayan isimlerden biri olduğu kestirim ediliyor. 11 Eylül ataklarında 3 bine yakın kişi hayatını kaybetmişti.
ABD, kelam konusu taarruzların ardından “teröre karşı savaş” doktrini ismi altında Afganistan ve Irak’ı işgal etti, Orta Doğu’da çok sayıda temiz insanın öldüğü askeri operasyonlar düzenledi.
ABD’nin 2001’de açıkladığı “en çok aranan 22 terörist” listesinde Bin Ladin’den sonra gelen Zevahiri’nin başına 25 milyon dolar ödül konmuştu.
11 Eylül hücumlarının akabinde örgüt içinde öne çıkan Zevahiri, çok sayıda görüntü ve kaset yayımladı.
Ocak 2006’da Pakistan’ın Afganistan sonuna yakın bir ABD füze hücumunda, 4 El-Kaide üyesi ölürken sağ kurtulan Zevahiri, bir mühlet sonra ABD Lideri George W Bush’u tehdit ettiği görüntüyle gündeme gelmişti.
Zevahiri, Mayıs 2011’de ABD güçlerince Usame Bin Ladin’in öldürülmesinin akabinde El-Kaide’nin liderliğini devraldı.
El-Kaide ve Zevahiri’nin ismi, 2011’de Orta Doğu’da pek çok ülkede meydana gelen Arap ayaklanmaları ve bilhassa de 2014-2019 periyodunda DEAŞ terör örgütünün yükselişi nedeniyle kısmen geri planda kaldı.
Bin Ladin’in vefatından sonraki yıllar içerisinde ABD tarafından düzenlenen hava hücumlarında, Zevahiri’nin pek çok yardımcısının hayatını kaybetmesi, örgütün global uyum ağına da ziyan verdi.
31 Temmuz 2022’de Zevahiri, ailesiyle Kabil’in merkezinde bulunan Şerpur Mahallesi’nde saklandığı bir konuta düzenlenen ABD’nin İHA atağında öldürüldü.
