Nobel Komitesi, üçlünün çalışmalarının “kuantum şifreleme, kuantum bilgisayarlar ve kuantum sensörler dahil olmak üzere yeni nesil kuantum teknolojilerinin geliştirilmesine fırsatlar sunduğunu” vurguladı.
KUANTUM DÜNYASINDAN MAKROSKOBİK ÖLÇEĞE
Kuantum mekaniği, maddenin çok küçük ölçekte nasıl davrandığını açıklıyor. Örneğin, normal bir top duvara çarptığında geri seker; ancak kuantum ölçeğinde bir parçacık, “tünelleme” olarak bilinen bir etkiyle doğrudan duvarın içinden geçebilir.
Nobel Komitesi Sekreteri Ulf Danielsson yaptığı açıklamada, “Bu bilim insanları temelde bunu bir elektrik devresi üzerinde yapmayı başardı” dedi.
1980’lerde yapılan deneylerde Clarke, Devoret ve Martinis, kuantum tünellemesinin süper iletkenler kullanılarak makroskobik ölçekte de gözlemlenebileceğini kanıtladı.
Danielsson, “Bu ödül, kuantum etkilerini artık insan ölçülerinde anlayabildiğimiz bir seviyeye taşıyan bir deneyi onurlandırıyor” ifadelerini kullandı.
“HAYATIMIN EN BÜYÜK SÜRPRİZİYDİ”
83 yaşındaki Clarke, Kaliforniya Üniversitesi Berkeley kampüsünde profesör olarak görev yapıyor. 72 yaşındaki Devoret, Kaliforniya Üniversitesi Santa Barbara kampüsünde çalışıyor ve Yale Üniversitesi’nde emekli profesör unvanına sahip. 1958 doğumlu Martinis de aynı üniversitede profesör.
Ödül haberini duyduğunda şaşkınlığını gizleyemediğini söyleyen Clarke, “Açıkçası hayatımın en büyük sürpriziydi. Biz sadece fizik deneylerimizin ardındaki bilime odaklanmıştık. Bu keşfin bu kadar büyük bir etki yaratacağını o zaman hiç düşünmemiştik.”
Günlük hayatta keşiflerinin etkisine dair bir soruya Clarke, telefonla röportaj yaptığını hatırlatarak yanıt verdi: “Cep telefonumla konuşuyorum — bu cihazın çalışmasını mümkün kılan şeylerden biri, bizim yaptığımız bu çalışmalar.”
‘BEYİN GÖÇÜ’ VE BİLİM BÜTÇESİ UYARISI
Çoğu Nobel ödüllüsünde olduğu gibi, üçlünün araştırmaları da ABD’de yürütüldü. Clarke, açıklamasında dönemin ABD Başkanı Donald Trump’ın bilim programlarına yönelik bütçe kesintilerini eleştirerek, “Bu durum devam ederse yıkıcı olur. Araştırmalar felç olur” dedi.
ABD’nin uzun süredir temel bilime yaptığı yatırım ve akademik özgürlükleri, Nobel ödüllerinde ülkenin üstünlüğünü sağlamış durumda. Ancak İngiltere Kral Koleji’nden kuantum fizikçisi Eleanor Crane, “Michel Devoret’in ABD’ye gitmesi beyin göçüne bir örnekti ama şu anda bu trend tersine dönüyor” diye konuştu.
NOBEL HAFTASI DEVAM EDİYOR
Fizik ödülü, bu yılın Nobel sezonunun ikinci ödülü oldu. Pazartesi günü açıklanan Nobel Tıp Ödülü, bağışıklık sistemi üzerine yaptıkları keşiflerle ABD’li Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Japon Shimon Sakaguchi’ye verilmişti.
Nobel haftası çarşamba günü kimya ödülüyle, perşembe günü edebiyat ödülüyle ve cuma günü büyük ilgi gören Barış Ödülüyle devam edecek. Ekonomi ödülü ise 13 Ekim’de açıklanarak Nobel sezonunu tamamlayacak.
Kazananlar, Nobel Ödülleri’nin kurucusu Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta Stockholm ve Oslo’da düzenlenecek törenlerde diplomalarını, altın madalyalarını ve 1,2 milyon dolarlık çeki alacaklar.
